Ζελιαλίδου Ευτέρπη

Payroll Specialist GNOSI Tax & Accounting Services

Υβριδική και εξ αποστάσεως εργασία στην Ελλάδα. Κατάλοιπο του Covid-19 ή ένα νέο καθεστώς απασχόλησης;

Home // Article Writings // Υβριδική και εξ αποστάσεως εργασία στην Ελλάδα. Κατάλοιπο του Covid-19 ή ένα νέο καθεστώς απασχόλησης;

Το εργασιακό καθεστώς στην Ελλάδα παρέμενε συντηρητικό και αμετάβλητο τα τελευταία χρόνια. Τόσο οι εργοδότες όσο και οι εργαζόμενοι δεν ήταν εξοικειωμένοι με τον όρο τηλεργασία, ούτε με τη δομή και τη λειτουργία της μέσα στην εταιρεία. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19, οι Ελληνικές εταιρείες αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν μοντέλα εξ αποστάσεως απασχόλησης για τους υπαλλήλους τους, ώστε να μειώσουν την πιθανότητα μετάδοσης του ιού μεταξύ του προσωπικού.Σε αυτό το blog, εξετάζω την εξέλιξη της εργατικής νομοθεσίας στην Ελλάδα, τους νέους νόμους που θεσπίστηκαν για την τηλεργασία λόγω του κορονοϊού, αλλά και το νέο υβριδικό μοντέλο εργασίας που ήρθε για να μείνει. Αρχική νομοθεσία για την τηλεργασία στην Ελλάδα Το άρθρο 1 του Ν. 2639/1998 καθιέρωσε την τηλεργασία ως ειδική μορφή απασχόλησης στην Ελλάδα (Ελληνική Δημοκρατία, 1998). Η νομοθεσία για την εξ αποστάσεως εργασία εισήχθη το 2006 με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας 2006 και 2007 (Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2006: 3).

Σύμφωνα με το Παράρτημα Β της προαναφερθείσας νομοθεσίας (Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2006: 9-13) παραχωρήθηκαν στους εργαζομένους τα ακόλουθα δικαιώματα: η άρνηση ή αίτηση των εργαζομένων για εξ αποστάσεως απασχόληση, χωρίς να επηρεάζεται η εργασιακή τους σχέση (άρθρο 3) και η διατήρηση των ίδιων εργασιακών δικαιωμάτων με τους υπαλλήλους που παρέχουν την εργασία τους στις εγκαταστάσεις της εταιρείας (άρθρο 4). Επιπλέον, θεσπίστηκαν οι ακόλουθες υποχρεώσεις των εργοδοτών: ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής των τηλεργαζόμενων (άρθρο 6), η παροχή στους τηλεργαζόμενους με τον απαραίτητο εξοπλισμό για την εργασία τους (άρθρο 7), η προστασία της υγείας των τηλεργαζόμενων σε σχέση με την οπτική απεικόνιση ( Άρθρο 8) και η παροχή ίσων ευκαιριών στην κατάρτιση, ανάπτυξη και αξιολόγηση με τους μη τηλεργαζόμενους (άρθρο 10)

Σύμφωνα με το άρθρο 4 της σύμβασης ,συμφωνήθηκε η άμεση εφαρμογή του Ευρωπαϊκού πλαισίου τηλεργασίας στην Ελλάδα, ως οικειοθελής παροχή, με στόχο τη μεταρρύθμιση της εργασιακής οργάνωσης.
Ωστόσο, παρά τη θεσμοθέτηση της τηλεργασίας το 2006, τα επίπεδα τηλεργασίας στην Ελλάδα παρέμειναν πολύ χαμηλά, μέχρι το ξέσπασμα της πανδημίας του Covid-19. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού, η τηλεργασία στην Ελλάδα το 2019 εκτιμήθηκε στο 5,3%, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού, 2020).

Επέκταση των κανονισμών λόγω Covid-19

Με την εμφάνιση της πανδημίας του Covid-19, η Ελληνική κυβέρνηση επέλεξε την εξ αποστάσεως στελέχωση, ως μέτρο περιορισμού της διασποράς του κορονοϊού, με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που δημοσιεύθηκε στις 11/03/2020 (Ελληνική Δημοκρατία, 2020α). Τον Σεπτέμβριο του 2020, με την δημοσίευση του ΦΕΚ Α ‘184, η Ελληνική Κυβέρνηση επέβαλε στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνταν στην Αθήνα, την εφαρμογή ελάχιστου ποσοστού (40%) εργαζομένων που θα παρείχαν την εργασία τους εξ αποστάσεως, ως αναγκαίο μέτρο για την καταπολέμηση της μετάδοσης του Covid-19 (Ελληνική Δημοκρατία, 2020). Ο περιορισμός αυτός επεκτάθηκε αργότερα σε όλη την επικράτεια. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, μόνο το 17% των ερωτηθέντων είχε εμπειρία τηλεργασίας πριν από την πανδημία. Έτσι, κατέστη αναγκαία η τροποποίηση του παλιού νόμου για την τηλεργασία και η θέσπιση νέων νομοθετικών ρυθμίσεων για τους εργαζόμενους που θα εκτελούσαν την εργασία τους εξ αποστάσεως. Τον Ιούνιο του 2021 δημοσιεύτηκε ο Νόμος 4808/2021, ο οποίος επέφερε ριζικές αλλαγές στην Ελληνική Εργατική Νομοθεσία. Ειδικότερα, το άρθρο 67 ορίζει ότι (Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2021):

  • Παρά τον οικειοθελή χαρακτήρα της τηλεργασίας, μπορεί να εφαρμοστεί μονομερώς με απόφαση του εργοδότη ή κατόπιν αιτήματος του εργαζομένου, για τη διασφάλιση της δημόσιας και προσωπικής υγείας.
  • Το απόρρητο των τηλεργαζόμενων προστατεύεται με την απαγόρευση της χρήσης κάμερας που προορίζεται για την παρακολούθηση-έλεγχο τους
  • Εξασφάλιση της αποσύνδεσης των τηλεργαζόμενων από τον υπολογιστή, τα email και τα τηλεφωνήματα σε μη εργάσιμες ώρες και ημέρες.
  • Ο τόπος παροχής της εργασίας και το ωράριο τηλεργασίας καταχωρούνται στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ.

Περαιτέρω, βάσει του ίδιου άρθρου, εντός 8 ημερών από την έναρξη της τηλεργασίας είναι απαραίτητο να γνωστοποιηθεί στον εργαζόμενο η σύμβαση, στην οποία αναγράφονται όλοι οι παραπάνω όροι τηλεργασίας. Το αν τα μέλη του προσωπικού εργάζονται από τις εγκαταστάσεις της εταιρείας ή όχι προκαθορίζεται επίσης από τη σύμβαση της εταιρείας. Επιπρόσθετα, με την Υπουργική Απόφαση 98490/2-12-2021 καθορίστηκαν τα ελάχιστα κόστη αποζημίωσης για τους τηλεργαζόμενους στα ποσά των: 13,00 ευρώ για τη χρήση του οικιακού χώρου εργασίας, 10,00 ευρώ για τη χρήση των οικιακών τηλεπικοινωνιών και 5,00 ευρώ για τη συντήρηση του οικιακού εξοπλισμού (Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2021).

Γιατί να επιλέξετε ένα υβριδικό / απομακρυσμένο μοντέλο εργασίας; Εφαρμογή στην Ελλάδα

Με τον Ν. 4808/2021 ορίστηκε ότι η τηλεργασία μπορεί να υλοποιηθεί σε συνδυασμό με εργασία από τις εγκαταστάσεις του εργοδότη, ως υβριδικό μοντέλο εργασίας. (Fowell, 2022). Καθιερώνοντας μια υβριδική εργασιακή κουλτούρα, οι εργαζόμενοι αυξάνουν την παραγωγικότητά τους, καθώς εργάζονται με ευελιξία και έχουν την ελευθερία να επιλέξουν οι ίδιοι τον χώρο εργασίας τους, στο καταλληλότερο
περιβάλλον σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Ταυτόχρονα, όμως, αποφεύγονται καταστάσεις όπως η απομόνωση εργαζομένων που εργάζονται αποκλειστικά εξ αποστάσεως (What is hybrid work?, 2022). Ως εκ τούτου, οι εταιρείες προσφέρουν στο εργατικό δυναμικό τους τόσο τα προνόμια της εργασίας από τις εγκαταστάσεις τους – όσον αφορά τις παροχές, την ομαδική εργασία και τη συνεργασία με
τους συναδέλφους – όσο και τα προνόμια της εργασίας από τον χώρο τους, όπως η ελευθερία και η μείωση του χρόνου και του κόστους μετακίνησης.

Μια έρευνα που διεξήχθη από την Envoy σε 1.000 υπαλλήλους έδειξε ότι το 41% των εργαζομένων θα ήταν πρόθυμοι να δεχτούν μια δουλειά με χαμηλότερο μισθό εάν αυτή η εταιρεία προσέφερε υβριδικό
μοντέλο εργασίας (Smith, 2022)

Με την καθιέρωση της τηλεργασίας και του υβριδικού μοντέλου εργασίας, οι Ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορέσουν να προσφέρουν στους εργαζομένους τους μεγαλύτερη ευελιξία και ελευθερία, με σκοπό την εξισορρόπηση της επαγγελματικής και της προσωπικής τους ζωής. Με αυτόν τον τρόπο, θα διατηρήσουν το προσωπικό τους ικανοποιημένο και αφοσιωμένο, επιτυγχάνοντας χαμηλά ποσοστά εναλλαγής του. Ακόμα, θα μπορέσουν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες θα είναι ελκυστικές για τη νέα γενιά, τους αλλοδαπούς εργαζομένους, αλλά και για τους Έλληνες εργαζόμενους που έχουν μεταναστεύσει με στόχο την εύρεση εργασίας (Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2021).

Η παροχή της εξ αποστάσεως εργασίας προϋποθέτει την εμπιστοσύνη του εργοδότη προς τους τηλεργαζόμενους. Οι Έλληνες εργοδότες, ιδιαίτερα οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, δεν είναι εξοικειωμένοι με την εξ αποστάσεως απασχόληση και πολλοί αμφιβάλλουν για την ικανότητα των εργαζομένων να εργάζονται αποτελεσματικά σε χώρο εκτός των εγκαταστάσεων της εταιρείας, καθώς δεν θα υπάρχει επίβλεψη με φυσική παρουσία. Θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να φτάσει η Ελλάδα στα επίπεδα τηλεργασίας άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει αρχικά να υιοθετήσουν την κουλτούρα της τηλεργασίας μεταδίδοντάς την στους εργαζομένους τους και στη συνέχεια θα πρέπει να αναβαθμίσουν τα συστήματα και τα δίκτυα τους (υπολογιστές, περιφερειακός εξοπλισμός, συνδέσεις VPN), ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την εξ αποστάσεως απασχόληση.

Η Eurobank είναι η πρώτη τράπεζα στην Ελλάδα που υιοθέτησε το υβριδικό μοντέλο εργασίας, προσφέροντας στους υπαλλήλους της τη δυνατότητα να εργάζονται από το γραφείο και από το σπίτι (Η Eurobank γίνεται η πρώτη τράπεζα στην Ελλάδα με υβριδικό μοντέλο εργασίας, 2022).

Θα θεσμοθετηθεί τελικά η τηλεργασία στην ελληνική αγορά ή είναι ένα ακόμη φαινόμενο του Covid-19 που θα εξαφανιστεί σιγά σιγά; Θα μάθουμε σύντομα.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

  • FORTUNEGREECE, 2022. Η Eurobank γίνεται η πρώτη τράπεζα στην Ελλάδα με υβριδικό μοντέλο εργασίας. Διαθέσιμο σε: https://www.fortunegreece.com/article/ieurobank-ginete-i-proti-trapeza-stin-ellada-me-ivridikomontelo-ergasias/ [Πρόσβαση στις 3 Σεπτεμβρίου 2022].
  • Fowell, T., 2022. Τι είναι η υβριδική εργασία και γιατί τη θέλουν οι εργαζόμενοι;. [Blog] Envoy, Διαθέσιμο στο: https://envoy.com/blog/what-is-a-hybrid-work-model/[Πρόσβαση στις 30 Αυγούστου 2022].
  • Ελληνική Δημοκρατία, 1998. ΦΕΚ Α’ 205/2-9-1998. Αθήνα, σ.3101.
  • Ελληνική Δημοκρατία, 2020α. ΦΕΚ Α’55/11-03-2020. Αθήνα, σσ.998-1000.
  • Ελληνική Δημοκρατία, 2020β. ΦΕΚ Α’184/23-09-2020. Αθήνα, σσ.9753.
  • Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2006. Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση 2006 και 2007 . Αθήνα: Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, σελ.3.
  • Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2006. Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση 2006 και 2007 . Αθήνα: Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, σσ.9-13.
  • Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2021.
  • Υπουργική Απόφαση 98490/02-12-2021. Αθήνα: ΦΕΚ Β’ 5646/03-12-2021.
  • Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2021.Ν. 4808/2021 . Αθήνα: ΦΕΚ Α’ 101/19-06-2021, σ.7991-7992.
  • Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 2021. Κ. Χατζηδάκης : Έξυπνα μέτρα στήριξης στη μετά κορονοϊό εποχή για την αγορά εργασίας . Αθήνα: Γραφείο Τύπου Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
  • Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού, 2020 Τηλεργασία στην ΕΕ: πριν και μετά την πανδημία του Covid-19 . Θεματικό Δελτίο Ενημέρωσης Νο 3. [Διαδικτυακά] Αθήνα: Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού, σελ.2. Διαθέσιμο σε: https://www.eiead.gr/wpcontent/uploads/2020/11/publications_docs_EIEAD_THEMATIC__ISSUE_TELEWORK__FINAL.pdf [Πρόσβαση στις 29 Αυγούστου 2022].
  • Smith, J., 2022. Η έρευνα Envoy διαπιστώνει ότι οι εργαζόμενοι θέλουν οι εταιρείες να αγκαλιάσουν την υβριδική εργασία και να επιβάλλουν εμβόλια για τον COVID. [Blog]
  • Envoy, Διαθέσιμο στο:https://envoy.com/blog/envoysurvey-finds-employees-want-companies-to-embracehybrid-work-and-mandate-covid-vaccines/ [Πρόσβαση 1 Αυγούστου 2022].
  • Webex. 2022. Τι είναι η υβριδική εργασία; . [Διαδικτυακά]
  • Διαθέσιμο σε: https://www.webex.com/what-is-hybridwork.html [Πρόσβαση στις 3 Σεπτεμβρίου 2022].
M Masters D Diplomas